İsrail’in Gazze Şeridi’nde gerçekleştirdiği katliamlara rağmen İsrail ile ticareti aylarca durdurmayan AKP iktidarı, 31 Mart’ta gerçekleştirilen yerel seçimlerin ardından tavır değiştirdi. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 24 Nisan günü Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’ı ağırladığı törende, ‘İsrail ile yoğun ticari ilişkileri artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti’ ifadelerini kaydetmişti.
Erdoğan’ın bu sözlerin ardından, İsrail’e 54 ürünün satışın yasaklandı fakat İsrail ile ticaretin üçüncü ülkeler üzerinden devam ettiği iddiaları gündemde kalmaya devam etti. Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, yaptığı yazılı açıklama ile söz konusu iddiaları yalanladı.
Karar gazetesinden Sema Kızılarslan’ın aktardığına göre, ticaret yasağına rağmen İsrail ile ticaretin gemilerle devam ettiği ve Çanakkale’den çelik ve çimento yükleyen geminin 10 Eylül’de Hayfa’ya ulaştığını tespit edildi.
KONŞİMENTO DEĞİŞTİRİYORLAR!
Bu gelişmenin ardından Ticaret Bakanlığı, “İsrail için gümrük sistemi kapalıdır” açıklamasında bulunurken CHP Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir ise İstatistik Enstitüsü’nün resmi dış ticaret verilerini açıklayarak 2024 yılının haziran ayında Türkiye’den yaklaşık 60, temmuz ayında ise yaklaşık 73 milyon dolarlık ithalat yapıldığını ifade etti.
Dış ticaret uzmanları gemilerin limandan ayrıldıktan sonra ‘konşimento’ yani taşıma belgesi üzerinde değişiklik yapılarak varış yeri bilgisinin değiştirilebildiğini belirtti ve Türkiye’nin dış ticaret istatistiklerine göre İsrail’e haziran ile temmuz aylarında ticaret sıfır olarak gösterildiği tespit edildi.
4 AYDA 14 KAT ARTTI!
Resmi verilere göre, İsrail ile ticaretin bittiği nisan ayında Filistin ile yapılan 9 milyon dolar seviyesindeki ihracat 4 ayda 14 kat artış gösterdi. Bu kapsamda, ticaretin Filistin’de kurdurulan şirketler üzerinden devam ettiği iddiaları güçlendi.
3 AĞUSTOS GÜNÜ TAMAMEN KISITLANDI!
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail’in Gazze’de başlattığı büyük katliamın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden sonra 24 Nisan’da “İsrail ile ilişkileri artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti” ifadesini kullanmıştı fakat İsrail ile ticaretin sürdüğüne ilişkin iddialar hep gündemde kalmaya devam etti. İsrail’in TÜİK’i, Türkiye’den haziran ve temmuzda toplam 130 milyon dolarlık ithalat yapıldığını duyurdu.
İsrail ile ticaretin yeni bir yolunu bulan şirketlerin, gemilerde “konşimento” değiştirerek varacakları limanı revize ettiği ve Türkiye’den çıkış yaparken belirttiği liman yerine yolda belirlediği limana vardığı gün yüzüne çıktı.
İsrail, yaklaşık 1 yıldır bütün dünyanın gözleri önünde Filistin’de art arda saldırı ve katliamlara imza atarken Gazze ve Batı Şeria’da 41 binden fazla kişiyi öldüren Netanyahu hükümeti, savaşı Lübnan’a da taşımaya çalışıyor. 7 Ekim’in ardından AKP iktidarı, Tel Aviv ile ticaretini artırarak devam ettirdi. Özellikle çimento ve çelik gibi stratejik ürünlerin ticareti sert eleştirilere yol açarken eleştirilerin ardından harekete geçen Cumhurbaşkanı Erdoğan, önce 54 ürünün İsrail’e ihracatını kısıtladı. Daha sonra ise, “İsrail ile ilişkileri artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti” ifadesini kullandı ve 2 Mayıs günü İsrail ile ticaretin tamamen kesildiğini açıkladı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise, konuya ilişkin gerçekleştirdiği açıklamada, “Gazze’de ateşkes sağlanana ve sınırsız insani yardıma izin verilinceye kadar ticaret yeniden başlamayacak” ifadelerini kaydetti.
YASAĞI DELEREK TİCARETE DEVAM!
MÜSİAD üyesi İÇDAŞ’ın Çanakkale’den yola çıkan çimento ve çelik yüklü ticari kargo gemilerinin Haifa Limanı’na demirlediği öğrenilirken Filistinli araştırmacı yazar Naim Eyyübi konu hakkında, “Sadece ağustos ayında altı gemi, Türkiye limanlarından çıkarak Haifa’ya ulaştı. Yasağa aldırış etmeden direkt ticaret yapan 11 gemi var. Sürekli sevkiyat gerçekleştiriyorlar. Gemilerin rotasını ve limana giriş çıkış tarihlerini görebiliyoruz. Tabii bunlar yalnızca bizim tespit edebildiklerimiz” açıklamasında bulundu.
TİCARET BAKANLIĞI DENETLİYOR!
Başka gemilerin de İsrail limanlarına gittiği belirlenirken İsrail ile ticareti Ticaret Bakanlığı’nın denetlediği ve Türk limanlarından çıkan gemilerin giriş çıkışına Ulaştırma Bakanlığı’nın izin verdiği biliniyor. CHP Ankara Milletvekili Okan Konuralp, konuyu TBMM gündemine taşırken Ticaret Bakanı Ömer Bolat’a yazılı önerge sundu ve “İÇDAŞ veya benzer firmalara İsrail’e ihracat yapma ayrıcalığı tanınmış mıdır? MÜSİAD üyesi şirketlerin bu ticarete devam etmesi karşısında herhangi bir yaptırım uygulanacak mıdır?” sorularını yöneltti fakat bir yanıt alamadı.
TEMMUZDA 70 MİLYON DOLAR
CHP Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir ise, ticareti rakamlara döktü ve Türk firmalarının üçüncü ülke yerine yalnızca evrak değişimi yaparak ticareti sürdüğünü anlatarak “Ticaret Bakanlığı, 2 Mayıs itibarıyla Türkiye gümrüklerinden İsrail’e yönelik herhangi bir ihracat işlemi yapılmadığını açıklamıştır. Ancak İsrail İstatitik Enstitüsü’nün resmi dış ticaret istatistiklerine göre, Türkiye’den 2024 Haziran ayında yaklaşık 60, 2024 Temmuz ayında yaklaşık 70 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilmiştir. Bu veriler, Türk firmalarının herhangi bir 3. ülkeye bile sevk gereği duymadan nakliye sırasında evrak değişimi ile ihracatı sürdürdüklerini ispat etmektedir.” açıklamasında bulundu.
Demir, sözlerinin devamında, “Hükümet, İsrail’e ticareti engellemek yerine ihracatı engelleme söylemleriyle firmaların bu yöntemleri kullanmasını görmezden gelmektedir. Hükümet eğer isteseydi, para transferleri, lojistik ve son kullanıcı sertifikaları gibi önlemlerle İsrail’e olan mal akışını bir gün içerisinde durdurabilirdi.” ifadelerini kaydetti.
EVRAK DEĞİŞİKLİĞİ BÖYLE YAPILIYOR
Türk firmaları, üçüncü bir ülkeye gerek bile duymadan nakliye sırasında evrak değişimi ile ihracatı devam ettiriyor. Bu işlemin uluslararası adı; konşimento ya da taşıma senedi… Söz konusu belgenin üstünde yükleyici, alıcı, ihbar merciiden başlayarak birçok bilgi yer alırken konşimento, gemiye yüklenilen bir malın teslim alındığını kanıtlıyor.
Firmalar, gemi limandan çıkarken adres olarak Mısır’ı veya başka bir ülkeyi gösteriyor fakat uluslararası sularda Mısır yerine Hayfa yazılabiliyor.
DEZENFORMASYONLA MÜCADELE MERKEZİ TİCARETİ YALANLADI!
Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, sosyal medya hesabından gerçekleştirdiği açıklamada, “İsrail İstatistik Enstitüsü’ne göre Türkiye, İsrail’le ticaret yapmaya devam ediyor” iddialarını yalanladı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 2 Mayıs 2024 tarihinde İsrail ile tüm ithalat ve ihracat işlemlerini durduğunu ifade eden Merkez, açıklamasında “Türkiye, İsrail’in saldırılarını durdurmaya yönelik politikalarının bir devamı olarak İsrail ile ticareti 7 Ekim tarihinden sonra, aylık ticaret rakamlarından görülebileceği gibi önce yavaşlatmıştır. Akabinde 9 Nisan 2024 tarihinden itibaren 54 grupta 1019 farklı üründe Türkiye’den İsrail’e ihracatı durdurmuştur.” ifadelerine yer verdi.
Yapılan açıklamada, 2 Mayıs 2024 tarihinden sonra Türkiye’den İsrail’e yönelik ihracat ve ithalat için tescil edilmiş hiçbir gümrük beyannamesi ya da İsrail’den ülkemize ulaşan hiçbir İsrail sevkiyatının olmadığı belirtilirken “İsrail için gümrük sistemi kapalıdır. İhracat ve ithalat rakamları her ay Türkiye İstatistik Kurumu tarafından da şeffaf olarak yayınlanmaktadır.” denildi.
