Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün “Türkiye 2024 Yılı Erken İklim Değerlendirmesi” verilerine göre Türkiye’de 2024 yılı 8 aylık sıcaklık ortalaması 16,8 derece ölçüldü. Bu değer 14,5 derece olan 1991-2020 normalinin 2,3 derece üzerinde kaydedildi. Bu sonuçla 2024 yılı, 1971’den bu yana gerçekleşen en sıcak yıl oldu.
136 MERKEZDE MAKSİMUM SICAKLIK REKORU
2024 yılı mayıs ayı ortalama sıcaklıkları uzun yıllar ortalama sıcaklıklarının altında, diğer aylarda ise üzerinde gerçekleşti. 2024 yılı 8 aylık ortalama sıcaklık sapması en fazla nisan ayında 4,3 derece oldu.
2024 yılı kış, ilkbahar ve yaz mevsiminin ortalama sıcaklığı, 1991-2020 yıllarını kapsayan, uzun yıllar mevsimlik ortalama sıcaklıklarının üzerinde gerçekleşti. 2024 yılı ilkbahar mevsimi sıcaklık farkları normalinin 1,8 derece, 2024 yılı kış mevsimi sıcaklık farkları normalinin 3,3 derece, yaz mevsimi sıcaklık farkları 2,1 derece üzerinde gerçekleşti.
2024 yılı ocak ağustos dönemi aylık sıcaklıklarda en düşük sıcaklık 31 Ocak 2024’te eksi 31,3 derece ile Ardahan’da, en yüksek sıcaklık 20 Haziran 2024’te 47,8 derece olarak Ceylanpınar’da ölçüldü. 136 istasyon kendi aylık maksimum sıcaklık rekorlarını kırdı.
YAĞIŞLARDA TERS EĞİLİM
Ocak- ağustos ortalama alansal yağışı, 2024 yılında 348,8 mm ölçüldü. Bu değer, 1991-2020 normali olan 365 mm’nin yüzde 4 altında gerçekleşti. Aynı dönemde, Türkiye’de çeşitli bölgelerdeki yağış seviyeleri uzun vadeli ortalamalarla karşılaştırıldığında önemli değişkenlik gösterdi.
Özellikle Ege Bölgesi, Doğu Marmara, Batı Trakya, Batı Karadeniz ve Konya, Kastamonu, Çankırı, Samsun, Amasya ve Malatya gibi alanlar dahil olmak üzere, Orta Anadolu’nun batı kesimleri, normal seviyelere kıyasla yüzde 20’yi aşan azalmayla belirgin yağış düşüşü yaşadı. Van Gölü’nün güney kesimlerinde ve Giresun çevresinde, yağış seviyelerinin yüzde 40’tan fazla artmasıyla ters eğilim gözlendi. 2024 yılında aylık toplam yağış miktarı şubat, nisan ve haziran aylarında normalin altında kalırken; ocak, mart, mayıs ve temmuz aylarında normalin üzerinde oldu.
“EN FAZLA ZARAR VERENLER YÜZDE 36 İLE ŞİDDETLİ YAĞIŞ VE SEL, YÜZDE 22 İLE DOLU”
Ocak- ağustos döneminde gerçekleşen ekstrem olay sayısı, 900’e ulaştı. En fazla zarar veren olaylar, yüzde 36 ile şiddetli yağış ve sel, yüzde 22 ile dolu, yüzde 19 ile fırtına, yüzde 8 ile yıldırım düşmesi, yüzde 6 ile kar, yüzde 3 ile heyelan, yüzde 2 ile hortum ve yüzde 2 ile don oldu. Çığ, orman yangını, sis, kum fırtınası gibi ekstrem olayların toplamda payı yüzde 1 veya daha az oranda yer aldı. 15-18 Ağustos’ta İzmir’deki orman yangını, 12 Şubat’ta Antalya’daki şiddetli yağış ve sel, 5 Temmuz Amasra’daki yıldırım düşmesi, 2024’ün en önemli ekstrem olayları olarak kayıtlara geçti.
EKSTREM METEOROLOJİK OLAYLAR YAŞANDI
2024’ün en önemli ekstrem olaylarından İzmir’deki orman yangınında yaşananlar şöyle: “İzmir’in Çiğli- Karşıyaka- Bayraklı ve Bornova hattında yer alan Yamanlar Dağı’nda 15 Ağustos 2024 gece saatlerinde başlayan orman yangını, 18 Ağustos 2024’te kontrol altına alındı. Yangında, Yamanlar Dağı’nın güney yamaçlarının büyük bir bölümü yandı ya da hasar gördü. Yangın sürecinde Çiğli’de maksimum hava sıcaklığı 34-40, Bayraklı’da 36-41, Karşıyaka’da 35-41 derece aralığında seyretti. Nispi nem değerleri ise bu süreçte Çiğli’de yüzde 19, Bayraklı’da yüzde 10, Karşıyaka’da yüzde 15’e kadar düştü. Maksimum rüzgar hızları, kuzeyli yönlerden olmak üzere söz konusu yerlere yakın meteoroloji istasyonlarında 46 ila 57 km/saat arasında değişti. Karşıyaka ilçesi Yamanlar Mahallesi Karatepe mevkisinde başlayan yangın, yerleşim yerlerine ulaştı. Yangında 16 ev yandı, 87 ev ve 45 işyeri boşaltıldı. Yamanlar Dağı’ndaki ormanlık alanda başlayan orman yangını, 3 ilçenin sınırlarına yayılarak 2159 hektarlık alanda etkili oldu.”
ANTALYA’DAKİ SEL CAN ALDI
Ekstrem doğa olaylarından Antalya’daki şiddetli yağış ve selin gündelik yaşama olumsuz etkileri şöyle oldu:
“Antalya ve çevresinde 12 Şubat 2024 tarihinde gece saatlerinde başlayan sağanak ve gök gürültülü sağanak, zamanla şiddetini artırarak etkili oldu. Gök gürültülü sağanak ve dolu, su baskınlarına neden oldu. Yoğun yağış nedeniyle yollarda ve alt geçitlerde oluşan su birikintileri nedeniyle ulaşımda aksamalar yaşandı. Birçok araç yolda kaldı. Sel, can kaybına da neden oldu. Kepez ilçesinde Gazi Bulvarı’ndaki Gıyaseddin Keyhüsrev Alt Geçidi’ndeki bir otomobilde, bir kişinin cansız bedenine ulaşıldı. Sel nedeniyle kentte Aksu, Döşemealtı, Kepez, Konyaaltı ve Muratpaşa ilçelerinde eğitime 1 gün ara verildi. Çok sayıda ev ve iş yerini su bastı. Yağışlar nedeniyle 3 bin 297 konut, 519 iş yeri ve 46 kamu binası olmak üzere toplam 3 bin 862 binada su baskını meydana geldi. Tarımsal alanlar zarar gördü. 211 çiftçinin 1200 dekarlık alanda sera zararı oldu. Meteoroloji 4. Bölge Müdürlüğü verilerine göre, 24 saatte ilçelerden Kepez’e metrekareye 304,9, Muratpaşa’ya 233,9, Konyaaltı’na 129,2, Serik’e 106,9 ve Kemer’e 80,2 kilogram yağış düştü.”
AMASYA’DA YILDIRIM DÜŞTÜ
Amasya il genelinde 5 Temmuz 2024 Cuma günü öğleden sonra etkili olan gök gürültülü sağanak, fırtına ve dolu neticesinde, ev, iş yerleri, kara yolları, enerji hatları, araçlar ve tarım arazilerinde hasar meydana geldi. Kışlacık Köyü yaylasında 3 çobanın ağaç altında topladığı sürüdeki 76 koyun, yıldırım düşmesi sonucu öldü, yıldırımdan etkilenen 1 çoban da hastaneye kaldırıldı.“
