Osaka Üniversitesi’nden bilim insanları geliştirdikleri kök hücre tedavisi ile dünyada bir ilki gerçekleştidi. Görme engelli dört kişiye bu yeni yöntemle görme yetisini geri kazandırmayı başardılar.
Deneme aşamasında olan bu tedavi, özellikle kornea hasarı nedeniyle görme kaybı yaşayan hastalar üzerinde başarılı sonuçlar verdi.
DÖRT HASTA ÜZERİNDE TEST EDİLDİ
Çalışma, ileri derecede görme kaybı yaşayan dört hastayı kapsadı. Kök hücre nakli yapılan üç kişide önemli iyileşmeler gözlemlenirken, dördüncü hastada da görme yetisinde iyileşme yaşandı, ancak bu iyileşmelerin uzun süreli olmadığı belirtildi.
Bu hastalar, gözdeki şeffaf yüzey olan korneadaki hasarları tedavi etmek için yeniden programlanmış kök hücrelerle yapılan tedaviyi deneyimleyen ilk kişiler oldu.
Uzmanlar, tedavinin güvenli göründüğünü ancak daha geniş çaplı klinik araştırmaların yapılması gerektiğini vurguluyor. Kornea, gözdeki limbal halkadaki kök hücreler sayesinde kendini yenileyebilir. Ancak bu kök hücreler, “limbal kök hücre eksikliği” (LSCD) gibi durumlarda azalır veya tamamen tükenir. LSCD, korneada yara dokusunun birikmesine ve nihayetinde körlüğe yol açabilir. Bu durum, travmalar, otoimmün hastalıklar ve genetik faktörler gibi birçok sebeple gelişebilir.
HER İKİ GÖZDE ETKİ VARSA UYGULANMIYOR
Geleneksel LSCD tedavileri, genellikle sağlıklı gözlerden alınan kök hücrelerin nakli ile yapılır. Ancak, her iki gözde de etki olduğunda bu yöntem uygulanamıyor. Ayrıca, organ bağışından elde edilen kornea nakilleri, bağışıklık sistemi tarafından reddedilebiliyor.
Osaka Üniversitesi’ndeki uzmanlar, bu sorunu aşmak için uyarılmış pluripotent kök hücreleri (iPS hücreleri) kullanmayı tercih etti. Sağlıklı bir bağışçıdan alınan kan hücreleri, embriyonik benzeri bir duruma dönüştürülerek korneal epitel hücrelerine dönüştürüldü. Bu epitel hücreleri, hastaların kornealarındaki yara dokusu temizlendikten sonra göz yüzeyine yerleştirildi.
Tedavi sonrasındaki iki yıllık gözlemler, büyük yan etkilerin oluşmadığını gösterdi. Hiçbir hastada tümör gelişimi gözlemlenmezken, bağışıklık sistemi de nakledilen hücrelere saldırmadı. Tedaviyi geliştiren uzmanlardan Kapil Bharti, bu sonuçların umut verici olduğunu ancak tedavinin güvenliği konusunda daha fazla nakil yapılması gerektiğini belirtti.
SONUÇLARI HENÜZ NET DEĞİL
Nakil yapılan dört hastanın da görmelerinde hemen iyileşmeler gözlemlenirken, tedavi bölgesinde de önemli bir azalma yaşandı.
Bir yıl boyunca yapılan gözlemlerde, iyileşmelerin yalnızca bir hastada tersine döndüğü görüldü. Bilim insanları, tedavideki görme iyileşmesinin kesin nedenlerini henüz tam olarak çözemediklerini, ancak nakil edilen hücrelerin alıcının korneasına tutunup çoğalmış olabileceği veya önceden yapılan yara temizliğinin de etkili olmuş olabileceğini düşünüyor.
