Kronik obstrüktif akciğer hastalığının kısaltması olan KOAH, büyük çoğunluğu sigara içen veya bırakmış olsa bile çok uzun süre sigara içmiş, 40 yaş üstü her 5 yetişkinden birinde görülen, akciğerde elastikiyet kaybı, nefes darlığı, öksürük ve hava akımının kısıtlanması ile ortaya çıkan kronik inflamatuar bir akciğer hastalığıdır. Sürekli olması ve ilerleme göstermesinden dolayı “kronik”, hava yollarında daralma nedeniyle de “obstrüktif” olarak tanımlanır.
Bu hastalıkta, sigara kullanımı sonucu zararlı gaz ve partiküller nedeniyle hava yolları hem daralır, hem de kalınlaşır ve bu durum oksijenli havanın akciğerlere rahatça girip çıkmasına engel olur. Bronşlarda oluşan bu daralma, geri döndürülemez bir durum olup, tedavi edilmediği sürece de ilerleyicidir.
Amfizem (kana oksijen taşınmasını sağlayan hava keseciklerinin esnekliğini kaybetmesi) ve kronik obstrüktif bronşiti de içerir. (KOAH gelişiminden önce oluşan, özellikle kış mevsiminde en az 3 ay ve en az 2 yıl üst üste görülen öksürük ve balgam varlığı)
Sigara ve diğer tütün ürünlerinin yanı sıra, gelişen ve değişen çevresel etmenler ile hava kirliliği, dumanlı ve tozlu ortamlarda çalışmak zorunda kalma, zararlı gaz ve kimyasal maddeler, ev içi hava kirliliği, sosyoekonomik düzey, yaş, cinsiyet, genetik faktörler, akciğer gelişimine ilişkin problemler, kronik bronşit, solunum yolu enfeksiyonları ve astım da KOAH hastalığı gelişmesinde rol oynayan faktörlerdir.
Balgamlı öksürük, göğüste hırıltı, nefes alış ve verişte hızlanma, solunum yolu enfeksiyonlarında artış, ayak bileklerinde ve bacaklarda şişlik ve cildin mavimsi bir renk alması (siyanoz), fiziksel aktiviteler esnasında nefes darlığı bu hastalığın belirtileri arasındadır.
KOAH hastalığı evreleri nefes darlığının şiddetine göre dört alt başlıkta incelenir. Hafif evrede genellikle hastalığın tanısını koymakta zorluk yaşanır. Hızlı yürüme, merdiven çıkma ya da ağır iş yapma sırasında nefes darlığı hissedilebilir.
Orta evrede de kondisyon gerektiren bir hareket sırasında nefes darlığı görülebilir. Bazı hastalarda günlük işlerde de nefes darlığı hissedilebilir ve akciğer enfeksiyonu ya da soğuk algınlığı geçirilmesi durumunda, bu hastalıkların iyileşmesi diğer kişilere göre daha uzun sürer.
Ağır evrede günlük işlerde nefes darlığı hissedilir ve bu duruma halsizlik eşlik eder. Hafif ve orta evreden farklı olarak, nefes darlığı gece de görülür ve uyku düzenini olumsuz etkiler. Çok ağır evrede ise, günlük işlerin yanı sıra, kişinin hareket etmediği, oturur halde olduğu durumlarda bile nefes darlığı hissedilir ve hastalar dışarı çıkamaz hale gelir; evin içinde yürümekte bile zorluk çekilir.
KOAH yalnızca akciğerleri değil, tüm vücut sistemini olumsuz etkileyen ve akciğer yaşlanmasını hızlandıran önemli bir hastalıktır.
Hastalığın son evresinde KOAH’a bazı hastalıklar eşlik edebilir ve bu hastalıklar birbirini tetikleyebilir. Bu hastalıklar arasında, yüksek tansiyon ve kolesterol, kalp-damar hastalıkları, uyku apnesi, diyabet, kemik ve kas erimesi, anksiyete ve depresyon, kansızlık, reflü ve akciğer kanseri sayılabilir.
Yapılan araştırmalar, kadınların tütün dumanına daha duyarlı olduğu ve erkeklerle eşit miktarda sigara içmelerine rağmen, hastalığın daha şiddetli geliştiğini göstermektedir.
KOAH hastalığının kesin bir tedavisi olmadığı unutulmamalıdır. Uygulanan tedavi yöntemleri ise, hastalığın ilerlemesini engellemek ve hastanın yaşam kalitesini yükseltmek amaçlıdır.
Sağlıkla kalın !..
