Yurt dışında basılan sahte 50 ve 100 dolarların Türkiye’de piyasaya sürülmesi günün en önemli gündem maddelerinden birisi oldu. Özellikle Türkiye’deki dövizin kalbi olan Kapalıçarşı’yı karıştıran skandal sonrası bütün firmalar dolar alımında büyük kısıtlamalara gitti.
Gündeme bomba gibi düşen olay sonrası dolar almak isteyen vatandaşlar ile dolar sahipleri, sahte doların nasıl ayırt edilebileceğini araştırıyor. Piyasa uzmanı İslam Memiş, CNN Türk‘e yaptığı konuşmada sahte dolar ile gerçek doların nasıl ayırt edileceğini açıkladı.
İslam Memişİslam Memiş şu bilgileri aktardı:
Bankalar, artık Merkez Bankası’ndan gelen uyarı ile birlikte dolar almama kararı aldı. Dövizciler de elinde bulundurdukları dövizi, vatandaşların aldıkları dövizi bankalara veremiyorlar. Dolayısıyla döviz büroları da almamaya başladı. Vatandaş mağdur oldu. Bu süreç itibariyle herkesin kafası karıştı. Peki bugüne kadar bizim aldığımız dövizler sahte mi? Ne yapacağız diye vatandaş panik oldu.
Ben özellikle şunu ifade etmek isterim. Döviz bürolarından veya bankalardan aldığınız dövizlerde herhangi bir problem yok. Bu özellikle kalpazan çetesinin son haftalarda piyasaya sürdüğü bu dövizler zaten zamanla toplanır. Ama o kadar kaliteli bir döviz yaptılar ki para sayma makinelerinden bile geçiyor. 40 yıllık tüccar, esnaf bile eski basım 100 dolarla sahteyi ayırmakta zorlanıyor. Dolayısıyla da böyle bir mağduriyet söz konusu oldu.
Şimdi herkes şunu merak ediyor. Biz elimize dolar aldığımız zaman bunun sahtesini veya gerçeğini nasıl ayırt edeceğiz? Öncelikle şunu belirtmek isterim. Modern teknolojiyi kullanan kalpazanlar bundan sonraki süreçlerde daha teknik düzeyde daha kaliteli kağıtları kullandığı için vatandaşın, tüccarın bunu gözüyle ayırt etmesi mümkün değildir. Bunu bir kere bilmesi lazım. Ne yapması lazım? Bankaların, döviz bürolarının özellikle kapalı olduğu saatlerde hiç kimseden tanımadıkları insanlardan döviz almasına, dövize ticaret yapmamasına dikkat edecek.
İkincisi, özellikle bu kalpazanlar size dövize al bunu boz demiyor. Bir ticaret yapıyor sizinle. Bu ticareti yapınca mal alıyor karşılığında, bunu veriyor. Ve siz dolandırıldığınızı bir gün sonra anlıyorsunuz ama iş işten geçmiş oluyor. Buna da çok dikkat etmemiz lazım. Mesela elinde tutmuş olduğunuz doları tutalım, dışarı koyalım. Bunu normal paralar gibi, holigram, filigram, gölge, kabartma, yazım, bütün modellerine baktığınız zaman, kağıt kalitesine baktığınız zaman hep birebir taklittir, aynıdır. Bunu normalde bir tane, iki tane koyduğunuz zaman anlaşılabilir ama bir deste paranın içine koyduğunuz zaman anlaşılmaz. O yüzden çok özgüvenli olmamak lazım.
“EN FAZLA İKİ HAFTA SÜRER”
Kesinlikle kamu kurum ve kuruluşlardan gelen açıklamalara itibar edin. Sokakta dedikodulara itibar etmeyin. En geç iki hafta içinde bu sorun çözülecek. Özellikle hem bankaların hem de döviz bürolarının para sayma makinelerindeki yazılım güncellemeleriyle birlikte bu problem ortadan kalkmış olacak.
“SAHTE EURO DA VAR”
Bugün yeni bir haber daha geldi. Özellikle emniyetin yapmış olduğu operasyonla birlikte sahte eurolar da devreye girdi. Bu ne demek oluyor? Demek ki vatandaşlarımız sadece bu 50 dolara 100 dolara değil sahte eurolara karşı da uyanık olması gerekiyor.
Yıllar boyunca bazen sık sık özellikle yaz tatilleri dönemlerinde, bayramlarda bu sahte paraları piyasaya çok sürüyorlar. Zaman zaman tabi ki operasyonlar yapılıyor. Ama bundan sonra modern bir teknoloji var. Yapay zeka teknolojisi var. Kalpazanlar Merkez Bankası gibi çalışıyor. O kadar teknolojiyi kullanıyorlar. Ve onlar için bunları ayrı ayrı eritmek, piyasaya sürmek çok kolay. Önemli olan burada vatandaşlarımızın çok dikkat etmesi lazım. Tanımadıkları insanlardan döviz alışverişi yapmayacaklar.
“MUTLAKA İHBARDA BULUNUN”
Bazı kendini bilmez, uyanık tüccarlar. Biz alırız ama 5 dolar eksik alırız. Vatandaşlarımıza ben buradan şunu seslenmek istiyorum. Kesinlikle 100 dolar karşılığında sizden 5 dolar komisyon isteyen varsa Hazine Maliye Bakanlığı’na ihbarda bulunup onun yetki belgesini iptal ettirin. Bu da fırsatçılıktır. Burada bir problem var. Biz ülke olarak, kamu kurum ve kuruluş olarak hep beraber bu problemi çözmemiz gerekirken bazı fırsatçılar 100 dolardan 500 dolar komisyon alması mide bulandırıcı. Bunlara da geçit vermememiz lazım.
“YAKIN ZAMANDA ÇÖZÜLECEKTİR”
Kamu kurumu ve kuruluşlar bunu çok yakın bir zamanda çözecekler. İki hafta sabretsinler. Bütün bankalardaki, döviz bürolardaki para sayma makinelere o yazılımlar bittikten sonra, güncelledikten sonra bu problem tamamen ortadan kalkacaktır.
“SAHTE DOLAR NASIL ANLAŞILIR”
Sahte dövizler özellikle seslerinden anlaşılırlar. Sallayınca çıkan ses sahtede çok daha farklıdır. Sahte dövizlerin de bölgesel özellikleri var. Asya’dan gelen var, Orta Doğu’dan gelen var. Bunların da kendine göre özellikleri var. Mesela yine gölgeye tutsunlar. Eski basım 100 dolarlarda Franklin’in buradaki gölgesini görüyorsunuz. İki gözün de açık olması lazım. Eğer bir gözü kapalı ise bu sahtedir. Orada çok belirgin bir özellik vardır. Ama son piyasaya sürülen sahte dövizlerde, dolarlarda iki gözü de açık. Ona da dikkat etmeleri gerekiyor.”
