Uluslararası Ceza Mahkemesi İsrail‘in tüm itirazını reddederek nihayet dün (Perşembe) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. “Gazze’de savaş suçu” ile “insanlığa karşı suç”, “aç bırakmayı bir savaş silahı olarak kullanmak”, “sivil halka karşı kasıtlı olarak saldırı düzenlemek” gibi hayli ağır suçlamalar var kararın gerekçesinde.
Mahkeme ayrıca Hamas‘ın askeri şefi Muhammed Deif hakkında da cinayet, rehin alma, cinsel şiddet de dahil olmak üzere insanlığa karşı suçlardan tutuklama emri çıkardı. İsrail Ağustos ayında Deyf’i öldürdüğünü açıklamıştı.
Netanyahu hakkındaki bu karar İsrail’in küresel meşruiyetine indirilmiş bir darbe her şeyden önce. Böylelikle Netanyahu, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından suçlanıp hakkında tutuklama kararı çıkan liderler arasına katılmış oldu. Mahkeme daha önce Sudan‘ın devrik Devlet Başkanı Ömer Hasan El Beşir ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında da tutuklama kararı çıkarmıştı. Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kararlarına her zaman uyuluyor değil ama Netanyahu “evinde” rahat edecekse de “dışarıda” işi kolay olmayabilir.
Netanyahu‘nun ofisi İsrail‘in Gazze‘de savaşarak vatandaşlarını savunmaya devam edeceği konusunda ısrar ederek UCM’nin kararını “saçma ve yanlış suçlamalar” olarak nitelendirdi.
Çok değil iki hafta önce Netanyahu, Gazze savaşındaki strateji farklılıkları nedeniyle Gallant‘ı görevden almıştı. Gallant, Gazze‘de Hamas’ın elindeki rehinelerin serbest bırakılmasını sağlayacak acil bir ateşkes anlaşması için bastırıyordu. Görevden alınmasıyla İsrail hükümetinde böyle bir anlaşmanın başlıca savunucusu ortadan kalkmış oldu. İkili ayrıca iç meseleler, özellikle de ultra-Ortodoks İsraillilerin askere alınması konusunda da çatıştı.
İsrail mahkemeye üye olmadığı için Netanyahu ile Gallant kendi ülkelerinde tutuklanma riskiyle karşı karşıya kalmayacaklar. Ancak yakalama emirleri, mahkemenin 124 üye ülkesinden birine seyahat etmeleri halinde tutuklanabilecekleri anlamına geliyor. Bu ülkeler arasında ABD olmasa da çoğu Avrupa ülkesi UCM üyesi. Bu durum Netanyahu‘nun iyice yalnızlaşmasına yol açabilir.
Hamas ise hakkında tutuklama kararı verilen Deif’ten hiç sözetmeden bir açıklama yaptı. Üst düzey bir Hamas yetkilisi olan İzzet el-Rişk Netanyahu ya da Gallant tutuklansa da tutuklanmasa da “ortaya çıkan gerçek uluslararası adaletin bizimle birlikte, İsrail’e karşı olduğudur” dedi.
Filistinli yetkililer de İsrailli liderler hakkında çıkarılan tutuklama kararlarını memnuniyetle karşıladı. Filistin‘in İngiltere Büyükelçisi Husam Zomlot, bu kararların “sadece Filistin’de hesap verebilirlik ve adalete yönelik bir adım değil, aynı zamanda kurallara dayalı uluslararası düzenin güvenilirliğini yeniden tesis etmeye yönelik bir adım” olduğunu söyledi.
ABD’nin karar tepkisi beklendiği gibi oldu. Cumhuriyetçiler de Demokratlar da aynı tepkiyi gösterdiler. İsrail söz konusu oldu mu normal bu. ABD‘de hem Biden Beyaz Saray‘ından hem de yeni gelen Cumhuriyetçi yönetimden isimler tutuklama kararlarını kınadı. Beyaz Saray, UCM‘nin kararını “temelden reddettiğini” söyledi.
Donald Trump yönetimi önümüzdeki yıl göreve başladığında ulusal güvenlik danışmanı olarak görev yapacak olan Mike Waltz, da UCM‘nin “güvenilirliği olmadığını” söyledi. X’te yazdığı yazıda “Ocak ayında UCM ve BM’nin antisemitik önyargılarına karşı güçlü bir yanıt bekleyebilirsiniz” dedi.
Yani ne kadar aldırmaz ya da tanımaz gibi görünseler de İsrailli yetkililer de ABD’liler de mahkemenin kararının bir gün uygulamaya geçeceğini biliyorlar.
