Nobel ödüllü Prof. Dr. Aziz Sancar, “heyecan verici keşif” olarak nitelendirdiği beyin kanseri ile ilgili çalışmasıyla ilgili ilk açıklamasını 17 Şubat 2022’de yaptı. O tarihten bu yana laboratuvarında kapsamlı araştırmalar yürüten ve fareler üzerindeki deneylerini devam ettiren Sancar, ulaştığı bilimsel aşama hakkında konuştu.
“Hücrelerin hasarlı DNA’yı tamir ederek genetik bilgiyi nasıl koruduklarını moleküler düzeyde haritalayan” konu üzerine 10 yıl çalıştığını vurgulayan Sancar, bu bilgi birikimiyle farklı alanlarda da araştırmalarını devam ettirdiğini söyledi.
KANSER İLAÇLARI YETERSİZ
Moleküler biyolojide en fazla kullanılan kimyasal maddelerden birinin EdU molekülü olduğunu belirten Sancar, hücre kültürüne konulan EdU’nun hem normal hücreleri hem de kanser hücrelerini öldürdüğünün birkaç yıl önce bilim insanları tarafından bulunduğunu ancak çalışmaların ilerletilemediğini aktardı.
Beyin tümörlerinin, ölüm sebepleri arasında 10’uncu sırada yer aldığını ifade eden Sancar, “kan-beyin” bariyerini geçemeyen mevcut kanser ilaçlarının bu kanser türüne etki etmede yetersiz kaldığını belirtti.
Sancar, EdU molekülünün sorun olmadan beyne girebildiğini belirterek, “Keşfimizde, ortaya koyduğumuz bileşen, beyne kolaylıkla giriyor ve kanser hücresini öldürüyor.” dedi.
“BEYİN TÜMÖRLERİNE ETKİSİNE BAKTIK”
Laboratuvar deneylerinin ardından fare deneylerine başladıkları bilgisini veren Sancar, bu süreci şöyle anlattı:
“Üniversitelerdeki sinirbilim bölümleriyle görüşerek insan beyin tümör parçasını alıp fare beyni dilimleri üzerine koyarak gerçekliğe benzeyen hücre boyu oluşturuldu. Fare beynine insan tümör hücreleri enjekte edildi ve EdU’nun beyin tümörlerine etkisine baktık. Farelerde, ilk etapta mevcut ilaç daha iyi etki gösterirken, 30-40 gün sonra EdU molekülünün daha iyi etki ettiğini, bunun yüzde 25’lere ulaştığını gördük. Mevcut ilaçlarla kombine edildiğinde ise sonuçlar daha iyi geldi.”
“YAN ETKİLERİNİ ARAŞTIRMAMIZ GEREKİYOR”
EdU molekülünün insanlarda kullanılabilmesi için 2 yıllık bir deneme sürecinin gerektiğini belirten Sancar, şunları kaydetti:
“EdU’nun özellikleri, onu etkili bir beyin kanseri ilacının temeli haline getirebilir. EdU, hızlı bölünen kanserli beyin hücrelerini öldürebilirken, bölünmeyen sağlıklı beyin hücrelerini koruyabilir. Beyin kanserinde EdU, hayvanlarda çalışıyor, insanlarda kullanılabilmesi için iki yıl boyunca klinik deneylerde yan etkilerini araştırmamız gerekiyor. Bu süre boyunca EdU molekülünün insanlardaki yan etkisine odaklanmamız gerekecek. DNA onarımıyla ilgili bu yeni metodu, Türkiye’ye de aktarmak için de çabalıyorum.”
