T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Dünya Turizm ve Seyahat Konseyi (WTTC) stratejik ortaklığında, Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) tarafından 26-27 Kasım tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen 4’üncü Turizm Yatırım Forumu – TIF 2024, turizm sektörünün küresel ve bölgesel liderlerine ev sahipliği yaptı.
Sektörde yerli ve yabancı 90 üst düzey yöneticinin konuşmacı olarak yer aldığı 2 günlük TIF’in Onur Konuşmacısı Cumhurbaşkanı Cevdet Yılmaz’dı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise sürpriz konuşmacıydı.
TIF’deki tek sürpriz Şimşek’in katılımı değildi. Turizm sektörünün tün paydaşları ile katıldığı “zirve” niteliğindeki foruma Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un katılmaması da şaşırtıcıydı.
TIF’de finansman ihtiyacı en can alıcı konuydu.
“Turizmde önemli bir yol kat ettik ve sizlere ne kadar teşekkür etsek azdır. 1980’de dünya turizminde bir yerimiz yoktu şimdi ise dünyada ilk 5 ülke içindeyiz” diyen Şimşek, turizm gelirlerinin cari açığın azalmasında yaptığı katkı için teşekkür ederken, “Dezenflasyonla mücadelemize destek verin” talebini dile getirdi.
Hazırladığı 3 yıllık ekonomi programının bir yılını geride bırakan Şimşek, orta vadeli planda (OVP) 2024 yılı için enflasyon beklentisi yüzde 33’ten yüzde 41.5’e revize edilirken, piyasa beklenti anketlerinde yıl sonu enflasyon oranının yüzde 48 çıkmasının gerçekçi olmadığını vurguluyor.
OVP’nin açıklanmasını takip eden 3 ayda bir hedeflerin revize edilmesi, “tasarruf genelgesinin” kamuda israfı önlememesi karşısında sadakatin bekleneceği yerin iş dünyası olmayacağı açık.
***
Şimşek’ten Türkiye için belki de ilk kez “90 milyon nüfusa sahibiz” cümlesini duyuyoruz. Türkiye’de son 20 yılda alt yapıya 280 milyar dolar yapıldığını vurgulayan Bakan Şimşek, “200 milyar dolar daha yatırım yapacağız. Önümüzdeki dönemde demiryolları yatırımına ağırlık vereceğiz” diyor.
BAE, Özbekistan ve Mısır’la anlaşmalar imzalayan, 1883-1977 tarihleri arasında Paris-İstanbul arasında çalışan Orient Express tren işletmecisi İtalyan Arsenale Group’un temsilcisi Angelica Corsini ile Kavaklıdere Şarapları Yönetim Kurulu Üyesi Cevza Başman’ın paylaşımı, Anadolu’nun üzün bağlarını çeşitlenen turizm konseptleri içine çekti.
***
70 milyar doların üzerinde borç yükü altında bankaların elinde kalan turizmcilerin finansmana erişim talebine Bakan Şimşek, ucuz kredi formülü olarak reeskont kredisinin (TCMB kaynağından kullandırılan uygun maliyetli, ihracat taahhütlü kredi) turizmcilere de kullandırılmasının akıllarından geçtiğini söyledi. Açıklamayı Cumhurbaşkanı ya da Kültür ve Turizm Bakanı’na bıraktığını ekledi.
TIF oturumu panelistlerinden Dünya Bankası kuruluşlarından Uluslararası Yatırım Bankası (IFC) Yatırım Müdürü ve Türkiye Eş Lideri Barış Tunçsiper ve Akbank Ticari Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Çetin Düz’ün katıldığı oturumda Türk şirketlerinin çok parçalı ortaklık yapısına dikkat çekildi; saydamlık, iyi yönetişim ve kurumsallaşma kriterlerine odaklandıkları ifade edildi.
***
Türkiye’nin orta gelirli ülkelerden çıkması için kamu-özel sektör işbirliğine vurgu yapan Cumhurbaşkanı Yardımcı Yılmaz’ın “OVP şekillendirilirken kilit kavram, istişare” ifadesinin siyasete yansıdığını söylemek güç.
Yılmaz ekliyor:
“Planlar, toplumsal ve siyasal sahiplenme olmasa rafta kalır. Belirsizliği azaltmak başarıdır. O nedenle orta ve uzun vadede seçimsiz dönemi iyi değerlendirmemiz lazım, Özellikle yapısal dönüşüme yoğunlaştığımız bir döneme girdik.”
***
“Turizm sektörüne hizmet edecek birçok enstrümanımız var” diyen Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, forum alanında bir grup turizm yatırımcıyla yaptığı toplantıda, halka açılmalara verilen desteklerden söz etti.
***
Cari açığın yüzde 40’ının uluslararası doğrudan yatırım (UDY) ile kapandığını söyleyen Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Ahmet Burak Dağlıoğlu’nun “Bu coğrafyada en fazla yatırım çeken ikinci ülkeyiz. Her türlü uluslararası iş birliğini ve yatırımcıyı destekleyeceğimiz bir alan var ve bu alanı sizinle geliştirmek istiyoruz.” sözlerinin fili karşılığı “satılık turizm imarlı kamu arazileriydi”…
Arazişler TIF konuşmacılarından Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı Murat İbrahim Çelebi tarafından vitrine çıktı.
ÖİB, Ocak-Ekim 2024 döneminde ulaştığı 39.2 milyar liralık özelleştirme geliriyle 20 milyar lira olan Orta Vadeli Program (OVP) hedefini aşmıştı.
***
Çelebi, ÖİB’nin yaptığı özelleştirmeler sonucu turizm yatırımlarına yönlendirilen kamu arazilerinin, otellerin, limanların tanıtımını yaptığı sunumda; satış ihalesine çıkacakları 3 projeyi de ekrana yansıttı.
Bunlar Muğla Bodrum ilçesi Ortakent mahallesinde toplam 1 milyon 102 bin metrekare, Aydın Didim ilçesi Çamlık-Altınkum-Yalıköy mevkiinde toplam 4 milyon 334 bin metrekare, Antalya’da EXPO alanını içine alan 1 milyon 100 bin metrekare alanda imarlı parseller tanıtıldı.
Ege, Marmara, Akdeniz sahilinde yeşil alanların, mavi kıyıların imarlı arsalara dönüştüğü “ihale haritası”
ülkenin turizm geleceği için müjdeli bir haber olamaz.
***
Tourism Investment Forum (TIF)’una katılan WTTC Başkanı Julia Simpson’un, Türkiye’nin seyahat ve turizm sektörünün vizyoner ülkesi olmaya devam edebilmesini “cennet iklimini ve doğasını koruma” şartına bağladığını umarım “planları” hazırlayanlar duyar!
Şimşek’in TIF’ın açılış konuşmasında yaptığı teşekkürün muhatapları, Hizmet İhracatçı Birlikleri’nin ödül töreninde sahne alıyordu.
2023 yılında 255.6 milyar dolarlık ihracatın 112 milyar doları hizmetler sektöründen geliyor. Turizm sektöründen 49.5 milyar dolar( yıl sonunda hedeflenen 60 milyar dolar) gelir “hizmet ihracatı” içinde anılıyor.
2023 yılı “Turizm ve Konaklama Hizmetleri” liginde birinci yer değiştirdi Rixos Otellerinin sahibi FettahTamince’nin şirketi Fine Otel Turizm’in ihracat şampiyonu olduğu listede, ikinci ev gereçleri üreticisi Kilit Grubu’nun turizm şirketi Galeri Kristal (Crystal Hotels & Nirvana Hotels), Bakan Ersoy’un şirketi ETS Group üçüncü oldu.
2022 yılında ETS listenin başındaydı, Fine Otel ikinciydi. Galeri Kristal ise üçüncüydü. .
“Seyahat Acenteliği Hizmetleri” kategorisinde ise Rusya’dan Türkiye’ye getirdiği turist sayısı ile adını duyuran Odeon Turizmi birinci, Anexservices Turizm ikinci oldu.
***
Turizm sektöründe 2023-2024 yılının dikkat çeken satın alımları ve yeni yatırım gayrimenkul, tur operatörü ve uluslararası konaklama zincirinden geliyor.
The Hongkong and Shanghai Hotels’e ait The Peninsula Hotels markasının Türkiye’deki ilk oteli “The Peninsula İstanbul”, 300 milyon Euro yatırımla Galataport’ta açıldı. Yatırımın yüzde 50’si Karaköy’deki Galataport Liman-AVM yatırımcısı Doğuş Holding’den geldi.
***
Bakan Ersoy’un şirketi ETS Grup; Etstur ve Didimtur’un yanı sıra Bodrum ve Antalya’nın lüks otel markaları Maxx Royal, Voyage ve Caja By Maxx Royal’e üçüncü bir otel markası ekledi.
Bodrum ve Kemer’de işletmesini aldığı The Norm Otel’i iştirakleri arasına aldı.
Avrupakent Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Çağdaş Bodrum İnşaat ve Turizm şirketinin mülkiyetindeki Swissotel Resort Bodrum’u 580 milyon liraya satın aldı.
Anex Group tur operatörü markaları Arap Körfezi’nde, Baltık bölgesinde, Almanya’da, İtalya’da çok sayıda otele hizmet veriyor. 18’i Türkiye’de, 24’ü yurt dışında otelleri olan grup “yatırımcı” iştahını sürdürüyor.
Yatırım portföyünü genişleten grupların içinde Ela Quality Resort Otel ile turizm sektörüne iddialı giren ve Özak Global; Muğla Bodrum, Antalya Kemer, Antalya Demre, Aydın Didim ve Accor ile şehir otelciliğinde yoğunlaşan Akfen’in 59 milyon Euro yatırımla kültür-sanat alanlarını da inşa edilen Söğütlüçeşme projesini dinledik.
Hayal mi, gerçek mi?
Bu sorunun yanıtını TTYD Başkanı Oya Narin veriyor:
Türk turizmi, Cumhuriyetimizin 100. Yılında, 57 milyon turisti ağırlayarak ülkemize 56 milyar dolar gelir getirdi. Yeni yatırımlarla 2033’te turizm gelirleri 132 milyar dolar ve GSYH’nin yüzde 7’sine varacak turizm ekonomisinin gerçekleştirilmesi, hepimizin hayali değil, gerçeği olmalıdır.”
WTTC raporlarına göre, 2033 yılında küresel turizm gelirlerinin 15.5 trilyon dolara çıkması öngörülüyor. Türkiye’nin sürdürülebilir kredilerden yararlanabilmesi ve bölgede Suudi Arabistan başta olmak üzere trilyon dolara ulaşan turizm yatırımlarıyla rekabet etmesi 360 derece doğal yaşam döngüsüne eşlik etmesine bağlı olarak mümkün olabilecek.
