ynetnews.com’un haberine göre, İsrail, derin saldırılar ve hava savunması için F-35’e güveniyor, ancak operasyonel güvenilirlik, teknolojik üstünlük ve yüksek bakım maliyetleri konusundaki endişeler artıyor ve bu da savaş uçağının stratejik ve finansal beklentileri karşılama yeteneği konusunda şüpheler yaratıyor.
PENTAGON F-35’TE ZORLUKLA TESPİT ETTİ
382 sayfalık gizli bir rapora göre, Pentagon, İsrail Hava Kuvvetleri operasyonları için kritik öneme sahip F-35 gizli saldırı uçaklarında önemli zorluklar tespit etti.
DÜNYANIN EN PAHALI SİLAHI
İsrail’de “Adir” olarak bilinen F-35’in gizlilik güvenilirliği, bakım sistemleri ve operasyonel verimlilik konularında sorunlar yaşaması, geliştirilmesi için 1,8 trilyon dolar harcanan dünyanın en pahalı silah sistemiyle ilgili soru işaretlerini gündeme getiriyor.
Rapor, sorunları otomatik olarak tespit etmek üzere tasarlanmış jetin prognostik sağlık yönetim sisteminde tekrarlayan arızaları ortaya koydu. Standart 50 saatte bir yerine saatte bir ortalama yüksek yanlış alarm oranları, bakımı karmaşıklaştırdı ve görevleri geciktirdi. Rapor ayrıca, silah sistemlerindeki tasarım kusurları ve gizlilik yeteneklerinin temel taşı olan düşük gözlemlenebilirlik imzasını sürdürme zorlukları nedeniyle F-35’in öldürücülüğündeki sorunlara da dikkat çekti.
Habere göre, operasyonel kullanılabilirlik ise bir diğer endişe kaynağı. Onarım süreleri gerekenden iki kat daha uzun ve uçağın göreve hazır olma durumunu sınırlıyor. Çin ve Rusya gibi düşmanlardan gelen tehditlere karşı gelişmiş tasarımına rağmen, F-35 bu yeteneği değerlendirmek için yalnızca bir ilgili testten geçmiş.
SİBER GÜVENLİK AÇIKLARI
Siber güvenlik açıkları da kritik bir sorun olarak ortaya çıktı ve Pentagon, Lockheed Martin’i dijital tehditlere karşı savunmasını artırmaya çağırdı. Şirket, siber güvenliğe önemli yatırımlar yaptığını belirterek yanıt verdi.
Lockheed Martin, jeti savundu, sistemlerinin %90’ından fazlasının gerekli standartları karşıladığını ve birçok sorunun tasarım kusurlarından ziyade lojistik başarısızlıklara bağlı olduğunu söyledi. Ancak, raporun bulguları F-35’in maliyet etkinliği ve uzun menzilli görevler için uygunluğu konusundaki tartışmaları yeniden alevlendirdi.
İsrail, elektronik savaş ve veri güvenliği için gelişmiş yerel teknolojileri bünyesinde barındıran, kendine özgü gereksinimlerine göre uyarlanmış 75 F-35 jeti satın aldı. 2016’daki konuşlandırmalarından bu yana, 39 operasyonel İsrail F-35’i Suriye’de gizli saldırılar ve drone müdahaleleri de dahil olmak üzere görevlere katıldı. Her jetin maliyeti 120 milyon dolar olup, gelecekteki teslimatlar ABD askeri yardımlarıyla finanse ediliyor.
F-35, 2016 yılında İsrail Hava Kuvvetleri’ne katılmasından bu yana Suriye’deki hassas saldırılar ve 2021’de iki İran insansız hava aracını düşürerek ilk hava zaferini elde etmesi de dahil olmak üzere çok sayıda görevde önemli bir rol oynadı.
ABD dünya genelinde 1.000’den fazla F-35 jeti sattı ancak uçağı savaşta ilk kullanan ülke İsrail oldu; İsrail, Nisan ve Mayıs 2018’de Suriye’deki İran hedeflerini vurdu.
Adir ayrıca Gazze’de Hamas’a, Yemen’de Husi isyancılara karşı operasyonlarda merkezi bir rol oynadı ve Temmuz ayında İran hedeflerine yönelik bir saldırıya katıldığı bildirildi. Yabancı kaynaklar, İran konsolosluğunda kıdemli bir IRGC komutanının öldürüldüğü Şam’daki bir saldırıda kullanıldığını iddia ediyor .
F-35’in operasyonel başarısına rağmen, yüksek bakım maliyetleri ve güvenilirliğine yönelik eleştiriler, uçağın uzun menzilli görevlere uygun olup olmadığı konusunda ABD’de tartışmaları alevlendirdi.
Öte yandan, şu an Türkiye’nin envanterinde bir filo kadar, yani 30 civarı F-4E aktif olarak kullanılıyor. F-35 projesinden de çıkarılan Ankara, şimdilik F-4E’leri envanterden çıkarma planını rafa kaldırdı. Türkiye 2021’de F-35 programından çıkartıldı.
