Son dönemde artan dolandırıcılık yöntemleri ekonomik dar boğazda yaşayan vatandaşın mağduriyetini de artırdı. Eski MASAK Başkan Yardımcısı Dr. Ramazan Başak, dolandırıcıların uyguladığı işlemlerin detaylarını anlattı.
“YÖNTEMLER DEĞİŞTİ”
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç’ın haberine göre; Dr. Ramazan Başak, Türkiye’de kara para aklama yöntemlerinin değiştiğini, şu anda yasadışı bahsin gençler arasında arasında çok fazla oynandığını vurgulayarak “Ayrıca fenomenler aracılığıyla yapılan işlemler yükselişte. Güzellik merkezleri vasıtasıyla yapılan işlemler gözde” dedi.
MÜŞTERİ BANKAYI, BANKA MÜŞTERİYİ SUÇLUYOR
Son dönemlerde banka müşterilerine dönük siber saldırılar arttı mı?
Bankalarda özellikle siber suçlarla ilgili çok yoğun biçimde dolandırıcılık eylemlerinin gerçekleştirildiğini duyuyoruz. Yüzlerce mağdur oluştu ve mağdur sayısı gün geçtikçe artacak. Mağdurlar haberleri olmadan gece yarısı hesaplarından para çekildiğini, kredi başvurusu yapıldığını, borsa hisseleri için satış talimatı verildiğini söylüyor. Bankalar ise güvenlik önlemlerini aldıklarını, kullanıcı bilgileri ve parolaların müşteride olduğunu müşterilerin yükümlülüklerini yerine getirmediğini savunuyor. BDDK ise konuyu inceliyor.
Ne oldu da bu hileli işlemler ya da dolandırıcılıklar yükselişte?
Özellikle banka yöneticisi ve personel suiistimallerinde inanılmaz artış var. Burada amaç nakde ulaşmak. Personel ya da yönetici vatandaşın mevduatını çeşitli hileli işlemlerle kendi hesaplarına geçiriyor. Mesela müşterinin imzasını taklit ediyorlar. Sanki o müşteri kredi çekmiş gibi sahte evrak düzenliyorlar.
“DOLANDIRICILIK İŞLEMLERİ GECE SAAT 03.00-05.00 ARASINDA”
Bankalar denetlenmiyor mu, nasıl gözden kaçabilir ki bu işlemler?
Siz ne kadar önlem alırsanız alın, denetim yaparsanız yapın öteki tarafta da inanılmaz organize olmuş bir yapı var. Daha çok uyuyan hesap dediğimiz yaşlıların ve internet bankacılığı kullanmayan kişilerin hesaplarını daha fazla kullanıyorlar. Banka personeli uyuyan hesaplarda telefon değişikliği yapıyorlar. Hesaplarla ilgili SMS’ler suiistimali yapan personelin cebine geliyor. Çoğu zaman müşterinin bundan haberi de olmuyor. Her 10 suiistimalin 7’sinde hesaplardan çekilen paralar ya borsaya ya şans oyunlarına aktarılıyor. Daha fazla kazanıp yerine koyarım diyorlar. Kaybedilince de daha fazla suiistimal yapılıyor ve daha fazla hesaba giriliyor.
Ama son dönemin gözdesi siber suçlar.
Siber suçlar ve üçüncü şahıslar tarafından yapılan eylemlerde ciddi artış var. Siber suçlarla ilgili dört taraf var. Birincisi banka ve güvenlik sistemi, ikincisi organize olmuş siber çete, üçüncüsü adına kredi çekilen, hesapları boşaltılan mağdur mudi, dördüncüsü GSM şirketleri. Son dönemde yapılan tüm dolandırıcılık işlemlerinin ortak noktası gece saat 03.00-05.00 arasında. Herkesin uyuduğu, birçok şeyin kontrol edilmediği saat dilimi. Banka diyor ki ben güvenlik önlemlerimi aldım. Öyleyse gece yarısı biri birçok müşterinin hesabına nasıl girebiliyor, hesaplarını boşaltabiliyor, adına kredi çekebiliyor, kredi kartı limitlerini yükseltip harcama yapabiliyor ve nasıl kredili mevduat hesabının limitini yükseltip para çekebiliyorlar? Bir kamu bankasında dediğim saat aralığında 54 işlem yapılmış.
Gece yarısı 54 işlem yapılabilir mi gerçekten?
Hem BDDK hem savcılık soruşturması sürüyor. Yönetmeliğe göre mobil ve internet bankacılığında mudi sistemlerine iki aşamalı doğrulama ile girmek zorunda. Kuvvetli şüphelerden biri içeriden bilgi almadan bu işlemlerin gerçekleştirilmeyeceği.
“DAR GELİRLİ, EMEKLİ EN MAĞDUR İNSANLAR”
Bu işin mağduru kim, banka müşterisi mi?
Siber suçlarla ilgili kimse masum değil. Belki de en masumu mudiler. Bilgilerini özellikle veren, bu tezgâhı yaratan kişileri ayrı tutuyorum tabii. Ama dar gelirli, emekli en mağdur insanlar. Bu olaylar hem itibarı sarsıyor. Hem de binlerce kişiyi mağdur ediyor.
Üçüncü şahıslar tarafından yapılan işlemlerde siz bilgilerin güvenliği konusunda yeterince dikkatli davrandınız mı?
Bu konu şu an incelemede. Burada hem bankanın hem müşterinin sorumluluğu var. Esas işin kilit noktası elektronik Bankacılık Hakkındaki Yönetmeliğinin 36. maddesi. Bir şekilde hesaba gece 03.00 ile 05.00 arasında hesaba girildi. 36. maddeye göre ağırlıklı olarak banka sorumlu. Banka ve MASAK mevuzatına göre olağan dışı bir şey olduğunda sistem hemen müşteriyi uyarır. Mesela bir kamu bankasında o saatte şüpheli işlem tespit ediliyor, kişi aranıyor ulaşılmıyor, bloke kaldırılıyor ve dolandırıcılık devam ediyor. Ama bazı bankalar bunu hiç şüpheli işlem gibi de algılamıyor. Gece o saate hesabına girilen birçok kişinin telefonları kapalı oluyor. Banka arasa da ulaşamıyor.
GECE YARISI 54 İŞLEM OLMAZ
Bankacılıkta güvenlik açığı olabilir. Her iki tarafın da kusuru vardır. Ama 36 maddeye göre gece bu saatte olan işlemlerin şüpheli işlem olması lazım. Bir saat içinde 54 işlemin birden yapılması mümkün değil. 36 maddeyi düzeltmeden bu iş çözülmez.
