Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP) tarafından hazırlanan Kara Rapor 2024, Türkiye’deki hava kirliliğinin boyutlarını ve halk sağlığına etkilerini ortaya koydu. Rapora göre, İzmir, ulusal mevzuatın belirlediği hava kirliliği sınırlarını aşmış durumda. İstanbul ve Ankara ise sınırda bulunuyor.
İZMİR KİRLİ HAVA SOLUYOR, İSTANBUL VE ANKARA SINIRDA
Raporda yer alan verilere göre, İzmir’de PM10 seviyeleri, 2022 yılında ortalama 45,18 µg/m3 ile ulusal sınır olan 40 µg/m3’ün üzerinde seyretti. İstanbul ve Ankara’da ise hava kirliliği sınır değerlere yakın. İstanbul, 2022 yılında 38,41 µg/m3 PM10 seviyesine ulaştı. Bu değer, Dünya Sağlık Örgütü‘nün (DSÖ) belirlediği sınırların 2,5 katı üzerinde.
KANSER RİSKİ VE EKONOMİK YÜK
Kara Rapor, hava kirliliğinin yalnızca solunum yolları hastalıklarına değil, aynı zamanda meme kanseri gibi ciddi hastalıklara da neden olduğunu gösteriyor. Prof. Dr. Gamze Varol, hava kirliliği ve meme kanseri arasındaki ilişkinin giderek daha fazla kanıtlandığını belirtti. Raporda, NO2’nin meme kanseri riskini artırdığı ve bu artışın Fransa’da yıllık 825 milyon avro ekonomik kayba yol açtığına dikkat çekildi.
NÜFUSUN YÜZDE 92’Sİ KİRLİ HAVA SOLUYOR
THHP Koordinatörü Deniz Gümüşel, Türkiye’de hava kalitesi izleme sisteminin yetersiz olduğunu vurguladı. Gümüşel, “Ülke genelinde nüfusun yüzde 92’si, DSÖ’nün belirlediği standartların altında kirli hava soluyor” ifadelerini kullandı. İstanbul’da kurulan 29 hava izleme istasyonunun yalnızca yarısından düzenli veri alındığını belirten Gümüşel, Göztepe bölgesinin en kirli hava koşullarına sahip olduğunu aktardı.
HAVA KİRLİLİĞİ ÖLÜMLERİN YÜZDE 19’UNDAN SORUMLU
Rapora göre, hava kirliliği 30 yaş üstü ölümlerin önemli bir kısmını oluşturuyor. Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, 2022’deki ölümlerin yüzde 14,2’sinin hava kirliliği ile ilişkili olduğunu dile getirdi. DSÖ verilerine göre, dünya genelinde beş ana hastalığa bağlı ölümlerin yüzde 19’u hava kirliliğinden kaynaklanıyor.
ETKİLİ ÇÖZÜM İÇİN HAVA KALİTESİ İZLEMESİ ŞART
Uzmanlar, Türkiye’de hava kirliliği ile mücadele için izleme ve ölçüm sistemlerinin geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor. Özellikle fosil yakıt kullanan sanayi bölgelerinde izleme yapılmadığına dikkat çeken yetkililer, sürdürülebilir bir çevre için kapsamlı çözümlerin acilen hayata geçirilmesi gerektiğini belirtiyor.
